2016 yılında yürürlüğe giren Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (Kanun) ile kişisel veri işlemeye ilişkin olarak önemli düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre, veri sorumlularının gereklilik halinde açık rızaya tâbi olarak veri işleme yükümlülüğüdür.
Kanun’a göre, kişisel verilerin işlenebilmesi için kural olarak ilgili kişilerin açık rıza beyanlarının bulunması gerekir. Bu bağlamda, açık rıza, belirli bir konuya ilişkin, bilgilendirilmeye dayanan ve özgür iradeyle açıklanan rızadır. Kişisel verilerin açık rıza beyanı alınmaksızın ve işleme şartı da bulunmaksızın işlenmesi halinde, Kanun uyarınca veri sorumlusuna idari para cezası uygulanır.
Kanunda açık rıza beyanı olmaksızın kişisel veri işlenebilmesi adına istisnai olarak birtakım işleme şartları belirlenmiştir. Bu şartlardan birinin mevcut olması halinde, ilgili kişilerden açık rıza beyanı alınmasına gerek kalmamakta hatta alınması hakkın kötüye kullanılması olarak yorumlanmaktadır.
Açık rıza beyanının kapsamı doğrultusunda ilgili kişinin kişisel verileri ve özel nitelikli kişisel verileri (sağlık bilgisi, ceza mahkumiyeti gibi) işlenebilecektir. Ayrıca, kişisel verilerin yurt içine aktarımı açık rıza beyanının varlığı ile mümkün olacaktır. Ancak Kanundaki işleme şartlarının aktarım için de mevcut olması halinde açık rıza beyanı alınmasına gerek kalmayacaktır.
Öte yandan, ilgili kişinin açık rıza beyanı ile kişisel veriler yurt dışına da aktarılabilmektedir. Yine, işleme şartlarından birinin varlığı ve aktarılacak ülkenin güvenli ülke olması ya da yeterli bir korumayı yazılı olarak taahhüt etmeleri ve Kişisel Verilerin Korunması Kurulunun izin vermesi halinde açık rıza beyanı olmaksızın yurt dışına aktarılabilecektir.
Açık rızaya ilişkin en önemli hususlardan biri de veri sorumlusunun açık rızayı hizmet şartı haline getiremeyeceğidir. Çünkü böylesi bir durumda, ilgili kişinin kendi iradesiyle karar verdiğini söylemek güçleşecektir. Bu bağlamda, Kişisel Verileri Koruma Kurulu, 05/05/2020 tarihli ve 2020/335 sayılı Kararında bir araç kiralama şirketine açık rızayı hizmet şartına bağlaması sebebiyle idari para cezası vermiştir.
Comments